Dron BVLOS – Jak zostać operatorem drona w Polsce i UE

Wprowadzenie

Drony stają się coraz bardziej popularne – od prostych zabawek do profesjonalnych maszyn latających poza wzrokiem operatora (BVLOS). Jeśli zastanawiasz się, jak zacząć i jakie formalności trzeba spełnić, ten wpis wyjaśnia wszystko krok po kroku, w prostym języku.

Kategorie lotów dronów – co oznaczają

W Europie (i w Polsce) drony dzieli się na trzy kategorie:

Loty otwarte (open) – niskie ryzyko, dla większości hobbystów i prostych zastosowań komercyjnych.
- Podkategorie:
  - A1 – można latać nad pojedynczymi osobami, ale nie nad tłumem.
  - A2 – loty bliżej ludzi, przy zachowaniu minimalnej odległości.
  - A3 – loty w bezpiecznej odległości od ludzi (np. pola, tereny puste).
- W praktyce: większość dronów hobbystycznych działa w tej kategorii.
Loty szczególne (specific) – dla operacji wykraczających poza limity kategorii otwartej, np. loty poza wzrokiem operatora (BVLOS) lub nad gęsto zaludnionymi terenami.
- Wymagają zgody urzędu lotnictwa lub korzystania z gotowych scenariuszy lotów.
Loty certyfikowane (certified) – bardzo ryzykowne operacje, np. transport ludzi lub niebezpiecznych ładunków. Dla hobbystów praktycznie nieużywane.

BVLOS zawsze wchodzi w kategorię „loty szczególne”.

Dron-zabawka a dron normalny

Dron-zabawka – lekki, prosty, bez kamery lub z bardzo prostą kamerą. Nie wymaga rejestracji ani egzaminów.
Dron normalny / konsumencki – waży ≥250 g, ma kamerę, lub planujesz go używać w zaawansowanych scenariuszach. Wtedy rejestracja operatora i odpowiednie uprawnienia są obowiązkowe.

Dron <250 g a kamera

Wiele osób myśli, że jeśli dron waży mniej niż 250 g, to nic nie trzeba rejestrować. To nie do końca prawda.
Zasada: jeśli dron ma kamerę i może zbierać dane osobowe (np. nagrywać ludzi), w Polsce i UE wymaga rejestracji operatora, nawet jeśli waży mniej niż 250 g.
Przykład: DJI Mini 2 (249 g) – technicznie „lekki”, ale ma kamerę → rejestracja operatora obowiązkowa, egzamin A1/A3 wymagany.

Egzaminy A1/A3 a waga drona

A1/A3 nie ogranicza dronów tylko do <250 g.
Kategorie A1/A3 dotyczą zasad lotów niskiego ryzyka i sposobu bezpiecznego latania w pobliżu ludzi lub w bezpiecznej odległości.
W praktyce: możesz latać większym dronem w kategorii A1/A3, ale trzeba zachować bezpieczne odległości od ludzi i przestrzegać reguł podanych dla podkategorii.
Dlatego: A1/A3 to szkolenie/egzamin, który uczula na bezpieczeństwo i przepisy, a nie ogranicza wagę drona.

Co dokładnie daje A1/A3

Uczy podstaw bezpieczeństwa, ograniczeń odległości od ludzi i zasad lotów w kategorii otwartej.
Nie ogranicza drona wagą, ale im dron cięższy, tym większa odpowiedzialność i odległość od ludzi.
W kategorii A1/A3:
- Możesz latać nad ludźmi tylko dronem C0/C1 (lub odpowiednikiem wagowym).
- Jeśli dron cięższy, trzeba unikać lotów nad ludźmi (A3).

Kiedy potrzebny jest A2

Drony 250–900 g: jeśli chcesz latać bliżej ludzi niż dopuszcza A3, wymagany jest egzamin A2.
Wymagana minimalna odległość od osób postronnych: 30–50 m, zależnie od klasy drona.

Podsumowanie „szarych stref”

Drony <250 g: jeśli brak kamery → luz, jeśli kamera → rejestracja + A1/A3.
A1/A3 nie wyklucza cięższych dronów, ale reguluje, jak blisko ludzi można latać.
Drony 250–900 g: A2 potrzebne tylko, gdy loty bliżej ludzi niż dozwolone w A3.
Każdy dron powyżej 900 g lub loty poza wzrok pilota → kategoria „specific”, czyli autoryzacja i przygotowanie operacyjne (BVLOS).

Klasy dronów – od C0 do C6

Każdy dron ma europejską klasę oznaczoną C0–C6.
Klasa drona wpływa na to, w jakiej podkategorii lotów można go używać i czy można korzystać z gotowych scenariuszy BVLOS.
Przykłady:
- C0 – najmniejsze drony-zabawki (<250 g).
- C1–C4 – drony konsumenckie różnej wagi.
- C5–C6 – drony profesjonalne, stosowane np. w lotach BVLOS.

Podstawowe kroki dla początkującego operatora

Rejestracja operatora w KSID / drony.gov.pl – obowiązkowa dla dronów ≥250 g lub z kamerą.
Egzamin A1/A3 – podstawowy kurs dla pilotów dronów.
Certyfikat A2 – jeśli dron 250–900 g i planujesz latać bliżej ludzi niż dozwolone w A3.

Droga do BVLOS – krok po kroku

Faza 0 – start z hobbystycznym dronem

Sprawdź wagę i klasę drona.
Jeśli wymaga rejestracji → zarejestruj operatora.

Faza 1 – loty otwarte

Zrób A1/A3.
Jeśli dron większy i planujesz loty bliżej ludzi → zdobądź A2.

Faza 2 – loty szczególne (specific)

Określ plan lotu (np. inspekcje, mapowanie, dostawy).
Możesz skorzystać z:
1. Gotowych scenariuszy lotów (Standard Scenario) – łatwiej i szybciej.
2. Oceny ryzyka i autoryzacji (SORA / PDRA) – bardziej złożone, ale daje większą swobodę.

Faza 3 – zgody i koordynacja w Polsce

PANSA / PansaUTM – zgłoszenie i koordynacja lotów w przestrzeni powietrznej.
ULC / KSID – rejestracja operatora, certyfikaty pilota, dokumentacja operacyjna.

Wymagania techniczne dla BVLOS

Dron klasy C5/C6 lub spełniający odpowiednie normy bezpieczeństwa (systemy antykolizyjne).
Stabilny system łączności.
Remote ID (identyfikacja drona w locie).
Plan operacji i procedury awaryjne.
Ubezpieczenie OC.
Zgłoszenie w PansaUTM i współpraca z PANSA.

Tabela podsumowująca wagę, kamerę i wymagania

Waga drona / cechy	Co trzeba zrobić
<250 g, bez kamery	Brak rejestracji, brak egzaminu
<250 g, z kamerą	Rejestracja operatora + egzamin A1/A3
250–900 g	Rejestracja operatora + A1/A3 lub A2 (bliżej ludzi)
900 g – 2 kg	Rejestracja operatora + A2 + przestrzeganie reguł lotów otwartych
>2 kg	Loty szczególne (specific), autoryzacja / ocena ryzyka, BVLOS

Praktyczna checklista przed pierwszym BVLOS

Rejestracja operatora w KSID
Dron spełnia wymagania klasy i techniczne wymogi
Certyfikaty pilota (A1/A3, A2, STS jeśli używany)
Plan operacji i procedury bezpieczeństwa
Zgłoszenie lotu w PansaUTM / PANSA
Ubezpieczenie OC
Testy przed lotem (VLOS i symulacje awaryjne)

Własnoręcznie zbudowany dron

Dobra, teraz przejdźmy do konkretnie trudnego tematu, czyli własnoręcznie zbudowanych dronów, np. 5-calowych dronów wyścigowych (FPV). To często wywołuje wątpliwości, bo nie są one „gotowymi dronami klasy C0–C6” i w UE/polskich przepisach traktuje się je inaczej. Wyjaśnijmy krok po kroku.

Kluczowe zasady dotyczące własnoręcznych dronów

Każdy dron – niezależnie od tego, czy kupiony, czy zbudowany – musi spełniać przepisy UE.
Rejestracja operatora obowiązuje w Polsce dla wszystkich dronów:
- powyżej 250 g lub
- posiadających kamerę lub możliwość rejestracji danych osobowych.
Jeśli Twój 5-calowy dron FPV:
- waży np. 700–800 g i ma kamerę → rejestracja operatora jest obowiązkowa,
- loty w kategorii „otwartej” (A1/A3) → musisz zachować bezpieczne odległości od ludzi,
- jeśli chcesz latać bliżej ludzi → wymagany jest certyfikat A2.

Klasa drona – brak „gotowego oznaczenia”

Własnoręczny dron nie ma klasy C0–C6, bo klasyfikacja dotyczy producentów certyfikujących drony w UE.
W praktyce: Twój dron traktuje się w przepisach jak dron klasy C1/C2, zależnie od wagi i osiągów.
- Ważne: do lotów nad ludźmi własnoręczny dron powyżej 250 g w zasadzie nie może latać nad osobami, bo nie ma homologacji bezpieczeństwa.

Loty FPV / wyścigowe – dodatkowe uwagi

Widoczność drona (VLOS): w kategorii otwartej każdy lot musi odbywać się w zasięgu wzroku operatora.
Loty poza wzrokiem (BVLOS): własnoręczny dron FPV wymaga autoryzacji w kategorii „specific”, czyli:
- plan operacji i ocena ryzyka (SORA),
- zgoda PANSA,
- dron z systemami bezpieczeństwa (np. geofence, alarmy, systemy zapobiegania kolizjom).
Loty nad ludźmi: zakazane, dopóki dron nie ma certyfikacji producenta (klasa C1/C2/C5/C6).

Podsumowanie – kiedy można latać własnym 5-calowcem

Warunek	Możliwość lotu
Lot w otwartej przestrzeni, z dala od ludzi	Tak, po rejestracji operatora, egzamin A1/A3
Lot bliżej ludzi	Tylko z certyfikatem A2, dron homologowany – w praktyce własnoręczny dron nie może
Lot FPV / wyścigowy w zasięgu wzroku	Tak, w bezpiecznej odległości od osób, rejestracja operatora, A1/A3
Lot poza wzrokiem (BVLOS)	Tylko po autoryzacji kategorii „specific” i przygotowaniu operacyjnym
Lot nad osobami / tłumem	Nie – własnoręczny dron nie ma homologacji bezpieczeństwa

Wniosek praktyczny:
Twój własnoręczny 5-calowy dron FPV możesz używać po zarejestrowaniu operatora i zdaniu egzaminu A1/A3, w kategorii otwartej, z dala od ludzi. Loty bliżej ludzi, nad tłumem czy BVLOS wymagają dodatkowych zezwoleń i praktycznie nie są możliwe, dopóki dron nie jest certyfikowany.

Dron własnoręczny do 250 g (np. whoop FPV)

Jeśli dron waży mniej niż 250 g i nie ma kamery → formalnie brak obowiązku rejestracji i brak egzaminu.
Jeśli dron ma kamerę lub transmisję obrazu (FPV z goglami) → w UE/Polsce operator musi się zarejestrować i zdać egzamin A1/A3, mimo że dron waży <250 g.

Uwaga: nawet bardzo lekki whoop traktuje się jak dron „normalny”, jeśli nagrywa lub transmituje obraz, bo w praktyce może rejestrować dane osobowe.

Lot FPV w goglach

W kategorii otwartej A1/A3 obowiązuje zasada VLOS – czyli dron musi być cały czas w zasięgu wzroku operatora.
Lot w goglach FPV poza wzrokiem (BVLOS) jest przekroczeniem przepisów kategorii otwartej, nawet jeśli dron waży <250 g.
- Można to obejść w praktyce np. poprzez „pilot wspomagający widoczność” – czyli druga osoba obserwuje drona i zapewnia VLOS, ale formalnie lot BVLOS wymaga autoryzacji w kategorii „specific”.

Podsumowanie dla whoopów / dronów <250 g

Warunek	Możliwość lotu
Lot, dron w zasięgu wzroku (VLOS)	Tak, jeśli dron ma kamerę → rejestracja operatora + A1/A3
Lot FPV w goglach poza wzrokiem (BVLOS)	Nie, wymaga autoryzacji kategorii „specific”
Lot nad ludźmi / tłumem	Nie, brak homologacji, nawet dla drona <250 g
Lot w otwartej przestrzeni z dala od ludzi	Tak, bez rejestracji jeśli brak kamery, z rejestracją + A1/A3 jeśli kamera

Wniosek praktyczny:
Whoop FPV czy inny dron <250 g możesz legalnie latać tylko w zasięgu wzroku operatora, po rejestracji operatora jeśli dron ma kamerę. Lot poza wzrokiem, nad ludźmi lub tłumem – nie jest legalny, nawet dla bardzo lekkiego drona.